Heb je regelmatig last van twijfels over je ondernemerschap of moeite om doelen te stellen? Stel je vaak dingen uit of zoek je regelmatig bevestiging bij anderen? Dit zijn allemaal vormen van zelfsabotage die je zakelijke successen flink in de weg kunnen zitten. In dit blog geef ik je meer inzicht in dit thema. Want door inzicht kun je ermee aan de slag en zo zorgen voor meer actie en daarmee meer klanten en omzet.
Wat is zelfsabotage?
Zelfsabotage betekent dat je er van binnenuit niet volledig van overtuigd bent dat je over de vaardigheden beschikt om je doel(en) daadwerkelijk te bereiken. Zie het als het (on)bewust ondermijnen van je eigen behoeften, waarden maar ook van je doelen.
In veel gevallen heb je dit helemaal niet door. De oorzaak zit vaak in bepaalde (belemmerende) overtuigingen en bepaald gedrag. Maar het kan ook samenhangen met angsten, onzekerheid en allerlei twijfels. Je denkt bijvoorbeeld dat je iets niet verdiend of je vertrouwt er niet op dat je iets kunt. Ook faalangst speelt een grote rol bij zelfsabotage. Hierdoor houd je jezelf onbewust tegen om iets op te pakken of om ergens in te slagen.
Zelfkritiek is normaal, maar teveel kritiek op jezelf haalt alle motivatie weg om ergens aan te beginnen of iets af te ronden.
Typen zelfsabotage
Vaak gebeurt zelfsabotage volledig zonder dat je er erg in hebt. Je kunt het wel op het spoor komen. De volgende manieren hangen samen met zelfsabotage:
- Controle: Door je onzekerheid wil je graag de controle hebben en houden op de manier waarop een resultaat tot stand komt. Vaak is dat niet mogelijk en daarom begin je al niet eens met iets wat je graag wilt.
- Uitstel: Misschien wel een heel herkenbare. Je stelt iets steeds uit wat je moet of wilt doen. Altijd is er wel iets anders belangrijker zodat je dat ene steeds voor je uitschuift. ‘Ik doe nog wel een keer’ is dan vaak je gedachte.
- Ongeloof: Hiermee bedoel ik de gedachte van ‘Gaat dit wel echt werken?’, Is het niet eerder een wens dan dat het echt kan gebeuren? Bij ongeloof heb je geen vertrouwen in het proces. Daardoor ga je dus ook niet de stappen zetten die nodig zijn om wel in actie te komen.
- Twijfel: Een hele herkenbare waarschijnlijk: ‘Kan ik dit wel?’ ‘Wat als er straks dingen van mij worden verwacht die ik helemaal niet weet of kan?’, ‘Ben ik wel slim genoeg?’ Je twijfelt dan aan je eigen kunnen en aan je vaardigheden.
- Bevestiging: Je zoekt bevestiging om te weten of de stappen die je neemt wel de juiste zijn. Dat kun je doen door aan anderen hun mening te vragen, terwijl je eigenlijk gewoon hun goedkeuring zoekt. Maar dat kan ook bestaan uit het steeds weer opnieuw aanschaffen en volgen van trainingen. Voor jouw gevoel ben je nog steeds niet ‘gekwalificeerd genoeg’ om de gewenste stappen uit te voeren.
Herken je hier dingen van? Door hier eens over na te denken, kun je voor jezelf wat meer helder krijgen of en in welke mate je jezelf saboteert. Als dat duidelijk is, kun je gericht aan de slag om je zelfsabotage aan te pakken. Hier volgen een paar praktische tips die je daarbij kunnen helpen.
1. Leef bewust in het hier-en-nu
Het is slim en verstandig om zoveel mogelijk in het hier-en-nu te blijven met je gedachten. Want je gedachten gaan alle kanten met je op. Er ontstaan angstgevoelens over de toekomst en verdrietige of gevoelens vol met spijt over het verleden. Bijvoorbeeld over bepaalde keuzes die je hebt gemaakt over je bedrijf.
Die gedachten kunnen je vervolgens weer tegenhouden in de actiestand te komen. Merk je op dat je gedachten die kant op gaan? Herpak jezelf en ga terug naar het hier-en-nu. Focus op je werk of op een bladzijde uit het boek wat je leest of het programma dat je kijkt.
Zo haal je jezelf bewust gericht uit die gedachtestroom die mogelijk tot zelfsabotage gaat lijden. Hiermee breng je jezelf snel terug naar het hier-en-nu en zie je de dingen vaak een stuk realistischer.
2. Wees niet bang voor verandering
Mensen zijn nu eenmaal bang voor verandering: we blijven het liefste binnen onze comfort zone waar het voor ons veilig voelt.
Hoe ga jij om met nieuwe situaties en met veranderingen? Zie je het als iets bedreigends of juist als een prachtige gelegenheid om te groeien en nieuwe ervaringen op te doen? Als je als ondernemer bepaalde doelen voor ogen hebt, is verandering iets wat daarbij hoort.
Probeer verandering en alles wat daarmee te maken heeft te zien als een interessant uitdaging die je vast mooie dingen gaat opleveren. Wees niet bang voor alles wat mis kan gaan, maar geniet van de reis en vertrouw op een goede en mooie uitkomst.
3. Stop met het anderen naar de zin te maken
Vaak zit het in je als persoon: de ‘will to please’. En als ondernemer kun je daar ook zeker ‘last’ van ondervinden. Hoe vaak kun je ‘nee’ verkopen? Hoe vaak doe jij iets eigenlijk toch een beetje tegen je zin in?
Naast dat je daarmee ingaat tegen je eigen waarden en normen, levert het je onbewust veel stress op wat weer ten koste gaat van je effectiviteit en creativiteit als het gaat om je bedrijfsvoering.
Maak daarom keuzes die goed voelen en waar je echt achter staat. Dit kan in het begin even wennen zijn, maar door het vaker te doen gaat het je steeds gemakkelijker af.
4. Vergelijk jezelf niet met anderen
Als ondernemer is deze vorm van zelfsabotage vast voor veel mensen herkenbaar: jezelf vergelijken met anderen. Social media spelen daar ook een belangrijke rol. Je ziet andere ondernemers in je vakgebied die het helemaal gemaakt hebben.
Als je jezelf daarmee gaat vergelijken voel je je meteen minder gelukkig en ook kan het je motivatie wegnemen om bepaalde zaken op te pakken. Het kan ook als gevolg hebben dat je je als ondernemer minderwaardig gaat voelen, waardoor er ook nog maar weinig uit je komt.
Stop met het scrollen op je Facebook of Instagram en met het vergelijken. Ga daarvoor in de plaats liever aan de slag met een project dat je al lang wilde oppakken. Door lekker met je eigen business bezig te zijn, kom je vanzelf weer in een flow.
Focus op alles wat je zelf al hebt bereikt met je bedrijf en vier je successen.
5. Laat de controle(drang) zoveel mogelijk los
Als mens, maar zeker als ondernemer heb je vaak de drang om overal – soms zelfs dwangmatig – de controle op te hebben en te willen behouden. Dat komt voort uit het feit dat controle ons het gevoel van veiligheid en zekerheid biedt.
Wil je nu eindelijk stoppen met zelfsabotage en uitstelgedrag? Doe mee met de cursus ‘In 100 Dagen van Uitstel naar Actie’. Samen gaan we je uitstelgedrag te lijf: https://www.fanfactor.nl/cursussen/in-100-dagen-van-uitstel-naar-actie/
Met een beetje controle is ook niets mis, maar zodra het obsessieve vormen aan begint te nemen, heeft het veel negatieve impact op jou en je onderneming. Het weerhoudt je ervan om stappen te maken en nieuwe dingen op te pakken. Laat het niet zover komen.
Ga eens voor jezelf na hoe het ervoor staat met je controle(drang) en kijk of je het misschien wat meer kunt loslaten.